Stel je voor: een gezellig vuurtje, een pruttelende pan, en de geur van bouillon die zich langzaam verspreidt. Bottenbouillon is meer dan een simpel gerecht, het is een eeuwenoude traditie, een verhaal dat duizenden jaren teruggaat tot de oertijd.

Toen mensen nog geen potten hadden om in te koken, bedachten ze iets slims: ze maakten ‘steen-bouillon’. Hoe dat werkte? Simpel: hete stenen uit het vuur werden in de buikholtes van geslachte dieren gelegd om een mix van vlees, vet, botten, kruiden en water langzaam te laten garen. De eerste “pannen” waren schelpen, bamboebuisjes of met klei beklede manden. Pas toen er potten van aardewerk en later metaal kwamen, werd bottenbouillon een vast onderdeel van het dagelijks leven.

Van oudsher stond er in bijna elk huishouden een ketel of pan op het vuur, waar iedereen uit at en telkens nieuwe ingrediënten in werden gedaan. Een soort oerbottenbouillon avant la lettre’, het eerste ‘fastfood’ dat je maar kon bedenken. Geen wonder dat bottenbouillon overal ter wereld geliefd is, van luxe bouillons in rijke huizen tot eenvoudige restjesbottenbouillon bij gezinnen die elke kruimel benutten. Bottenbouillon kent vele namen. “bone broth” is de Engelse benaming, de Fransen noemen het “bouillon”, in het Spaans en Portugees heet het “caldo” en in Italië staat het bekend als “brodo”.

Bottenbouillon als Medicijn

Bottenbouillon is niet alleen lekker, maar wordt ook al eeuwen gezien als helend. Denk aan de beroemde kippenbottenbouillon, ook wel “Joods penicilline” genoemd. De Joodse arts en filosoof Maimonides prees het al in de 12e eeuw, en dat was niet zomaar: hij bouwde voort op de kennis van Hippocrates en Galenus, die al eeuwen eerder de helende kracht van bottenbouillon beschreven.

Is het bijgeloof? Zeker niet! Wetenschappers hebben inmiddels bewezen dat bottenbouillon en dan vooral kippenbottenbouillon, meer doet dan je keel verzachten of je een opkikker geven. Het bevat belangrijke voedingsstoffen die je immuunsysteem ondersteunen en je lichaam helpen herstellen.

En wist je dat in Azië bottenbouillon een nog grotere rol speelt? In landen als Japan, China en Korea wordt bottenbouillon niet alleen als remedie bij ziekte gegeten, maar is het veel meer ingeburgerd om het preventief te drinken om gezond te blijven. In Nederland liggen amper botten in de supermarkt, maar daar in Azië zijn botten erg gewild en is bottenbouillon een belangrijk ingrediënt voor vele Aziatische gerechten.

De kennis van dit gezonde voedsel is daar op een of andere manier veel meer behouden gebleven. Bottenbouillon zit boordevol met collageen en mineralen. Voeg je daar nog heilzame kruiden, specerijen en wieren aan toe, zoals we dat ook doen met de Wholy Bones bottenbouillon,  dan heb je een heus elixer op tafel!

Hoe MSG de Keuken Veranderde

Wat raar toch, dat we hier in het westen veel minder bekend zijn met het superfood bottenbouillon (al kom daar nu wel verandering in 😊)

Dat komt omdat een Japanse wetenschapper in 1908 een compleet nieuwe smaak ontdekte. In het zeewier kombu vond hij een stof die niet zoet, zout, zuur of bitter was, maar een vijfde, hartige smaak: umami. Deze smaakmaker, vrij glutaminezuur, werd in combinatie met natrium bekend als mononatriumglutamaat , oftewel MSG.

MSG bleek een revolutie te ontketenen in de voedingsindustrie. Al in 1909 startte het Japanse bedrijf Ajinomoto de grootschalige productie van MSG, en sindsdien heeft deze smaakversterker zich wereldwijd verspreid. Vooral na de Tweede Wereldoorlog vond je MSG terug in talloze producten: bouillonblokjes, soepen, sauzen, kant-en-klaar maaltijden en snacks. Het gaf fabrikanten een goedkope manier om de smaak van rijke, huisgemaakte bouillon na te bootsen, zonder dat er urenlang botten hoefden te trekken.

Denk bijvoorbeeld aan de bekende Unox-bouillonblokjes: ooit bedoeld om een voedzame bouillon te maken, bevatten ze tegenwoordig nauwelijks nog rundextract. De meeste smaak komt van MSG en andere toevoegingen zoals gistextract en smaakversterkers.

MSG maakte het mogelijk om smaak te simuleren, maar het had ook een keerzijde. Voor veel mensen betekent een bord soep of een stoofschotel vandaag de dag een gerecht vol kunstmatige smaak, in plaats van een voedzame, langzaam getrokken bouillon. In veel restaurants komt de ‘huisgemaakte’ soep niet van botten, maar van een kant-en-klare poederbasis vol MSG. En die droge mond of hoofdpijn na een avondje uit eten? Dat kan zomaar aan de MSG liggen. (lees meer over MSG gevoeligheid in dit artikel)

Misschien is het tijd om stil te staan bij de traditionele manieren van koken. Een voedzame bouillon, getrokken van botten en kraakbeen, biedt niet alleen smaak, maar ook belangrijke voedingsstoffen voor je gezondheid. Met de komst van kant-en-klare smaakmakers zijn we die kennis en vaardigheden een beetje kwijtgeraakt.

Bottenbouillon = Liefde

Toch is bottenbouillon meer dan alleen voeding. Bottenbouillon is zorg. Bottenbouillon is liefde. Denk maar eens aan de troost van een warme kom bottenbouillon als je je niet lekker voelt, of het gevoel van samen aan tafel zitten terwijl de geur van een heerlijke bouillon je neus binnendringt.

Florence Nightingale zei het al: bij ziek zijn moet eten licht verteerbaar zijn, en bottenbouillon doet precies dat. Het helpt je spijsvertering, geeft energie en kan zelfs je stemming verbeteren.

Kortom: bottenbouillon is niet zomaar eten. Het is een eeuwenoude traditie, een warm gebaar, en een boost voor je (darm)gezondheid in één. Dus de volgende keer dat je je moe voelt, een oppepper nodig hebt, of gewoon iets liefdevols wilt maken voor je gezin: zet een pan bottenbouillon op het vuur of maak er een heerlijk soepje of gerecht van!

Laat je inspireren met onze heerlijke Wholy Bones bottenbouillon gerechten

 

Bronnen

• Fallon, Sally, Nourishing Broth, An old fashion remedy for the modern world